Το Ιστορικό και Παλαιογραφικό Αρχείο (ΙΠΑ) λειτουργεί από το 1974 και αποτελεί το αρχαιότερο τμήμα του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης (ΜΙΕΤ). Tο ΙΠΑ διαθέτει σήμερα Αρχείο Μικροφίλμ 9.500 περίπου χειρογράφων και 20 μεγάλων ιστορικών αρχείων από μοναστηριακές, ιδιωτικές και δημόσιες βιβλιοθήκες της Ελλάδας, της Κύπρου, από τις συλλογές των Πατριαρχείων Αλεξανδρείας και Ιεροσολύμων, την Ι. Μονή Αγ. Αικατερίνης Σινά, και επιλεκτικά, από άλλες βιβλιοθήκες του εξωτερικού. Διαθέτει επίσης τη δική του συλλογή χειρογράφων, έγγραφα και αρχειακό υλικό και συλλογή παλαιτύπων και σπάνιων εκδόσεων.